Het is heel moeilijk te begrijpen dat je, net (opnieuw) ouders geworden, afscheid moet nemen van je kindje. Helaas is dit de werkelijkheid. Hoe je het afscheid wilt regelen, is helemaal aan jou en je partner of gezin. Het organiseren van de uitvaart kan veel werk zijn, daarom is het fijn om hulp te krijgen van (gespecialiseerde) uitvaartverzorgers. Zij hebben de kennis en ervaring om jou en je partner of gezin te ondersteunen. Zo krijgt jouw baby het afscheid dat je voor ogen hebt, en hebben jij en gezin de tijd om samen de laatste dagen door te brengen. Om je te helpen vertellen we hieronder over de verschillende keuzes die je hebt en wat er allemaal mogelijk is. De hulpkaarten laten je zien waar je aan kunt denken.
Hoe een uitvaartverzorger je kan ondersteunen
De uitvaartverzorger helpt je van begin tot eind met het regelen van de uitvaart. Zorgt voor afstemming tussen ceremonie, begrafenis of crematie en samenzijn na afloop. Hij/ zij kan ondersteuning bieden bij de inzet van professionals als uitvaartsprekers, videograven en/ of afscheidsfotografen, muzikanten, rouwvervoer, catering etc.
De uitvaartverzorger zorgt ervoor dat de uitvaart van je baby op de dag, het tijdstip en de plek plaatsvindt die jij wilt. Hij of zij helpt je ook bij het kiezen van de locatie, datum en tijd. Daarnaast kan de uitvaartverzorger jou en je partner of gezin ondersteunen bij het uitnodigen van de gasten.
Hoe je een passende afscheidslocatie kiest en een mooi afscheid voor je baby creëert
Vaak kun je bij de begraafplaats of het crematorium een zaal huren voor de afscheidsceremonie. Afhankelijk van het aantal mensen die komen kun je kiezen voor een aula of een kleinere en vaak intiemere familiekamer. Je kunt ook besluiten om de ceremonie thuis te houden of een voor jou andere fijne plek zoals: een kerk, café, strandtent, buurthuis, sportkantine, afscheidshuis.
Ideeën voor het vervoer naar de afscheidslocatie
Bij een mooi afscheid hoort ook een passend vervoer. Je baby vervoeren naar de afscheidslocatie wil je op een passende en liefdevolle manier. Gewone rouwauto’s kunnen daardoor misschien wel niet als passend voelen. Gelukkig zijn er verschillende manier om je baby op een liefdevolle en passende manier te vervoeren naar de afscheidslocatie.
Je kunt je baby in je eigen auto vervoeren. Je eigen auto is vertrouwd. Je kunt zelf rijden maar ook vragen of de uitvaartverzorger, een familielid of een chauffeur jullie naar de locatie brengt. Ook zijn er speciale kinderrouwauto’s. Deze auto’s zijn vaak kleiner van formaat. Een andere optie is bijvoorbeeld paard en wagen. Er zijn speciale kinderkarretjes die door een Shetlandpony wordt voortgetrokken. Ook zou je kunnen kiezen voor een draagbaar waarbij je baby is gewikkeld in een wade of dekentje. Bij deze twee laatste opties kun je samen met familie en vrienden lopend naar de locatie.
Ideeën voor de aankleding van de afscheidslocatie
De manier waarop een ruimte is aangekleed is bepalend voor de sfeer.
De opstelling van de stoelen in de ceremonieruimte
De manier waarop de stoelen zijn gesteld bepaalt al voor een groot deel de sfeer van de ceremonie. In veel aula’s staan de stoelen in rechte rijen en achter elkaar opgesteld. De vraag is of jij deze opstelling vindt passen bij jouw kindje. Veel ouders vinden het intiemer om in een kring of hoefijzer rond hun baby te zitten. Maar er zijn ook veel ouders die ervoor kiezen om in een zogenaamde bioscoop – of theateropstelling afscheid te nemen. Wanneer je ervoor kiest om de standaard indeling te laten wijzigen, zijn hier soms wel extra kosten aan verbonden. Je uitvaartverzorger kan je vaak vertellen of dit aan de orde is.
Ook is het belangrijk om na te denken over wie waar gaat zitten. Wie wil je dichtbij hebben? en wie mag iets verder weg zitten? Bespreek het met je uitvaartverzorger zodat hij/ zij ervoor kan zorgen dat iedereen op de juiste plaats gaat zitten.
De ceremonieruimte liefdevol aangekleed
Je kunt de ruimte mooi en sfeervol maken met kaarsjes, bloemen, knuffels, (naam)slingers, ballonnen en alle andere dingen die bij jou en jullie kindje passen. Bespreek met je uitvaartverzorger hoe de ruimte aangekleed moet worden zodat hij/zij er (samen met de locatie) voor kan zorgen dat de afscheidslocatie die sfeer uitademt die je voor ogen hebt.
Bloemen
Bloemen kunnen helpen om gevoelens uit te drukken die je moeilijk onder woorden kunt brengen. Ze kunnen ook de boodschap die je wilt overbrengen nog sterker maken. Samen met de keuze van het afscheidskistje, mandje of dekentje kunnen bloemen de uitvaart van je baby een persoonlijke tint geven.
Er zijn veel verschillende soorten, maten en kleuren bloemen en rouwstukken. Je kunt kiezen op basis van de betekenis van een bloem. Maar ook op basis van de bloeiperiode. Daarnaast kun je ook bloemen kiezen die je doen denken aan je baby. Voor baby’s bieden bloemisten vaak speciale rouwboeketten aan in de vorm van een hart, vlinder, ster, maan of engel. Vaak met knuffels of speelgoed erbij.
Je kunt bloemen bestellen bij een gewone bloemist of bij bloemisten die gespecialiseerd zijn in rouwboeketten. Ook kun je zelf iets maken. Vergeet niet om bij het bestellen of maken van een rouwkrans rekening te houden met de afmetingen van het kistje, mandje of baar. Het is het beste om een rouwstuk te kiezen dat kleiner is dan het kistje, mandje of baar waarop je kindje ligt. Een andere mooie optie is om alle gasten één bloem mee te geven die ze rondom het kistje, mandje of baar kunnen leggen.
Brandende kaarsjes
Kaarsjes branden staat voor licht en hoop. Het helpt je om de herinnering aan je baby levend te houden. Het zachte licht van de kaarsen zorgt voor een warme en rustige sfeer, wat kan helpen bij het rouwen. Kaarsjes branden is een liefdevolle manier om je baby te eren en samen stil te staan bij het verlies.
Ballonnen
Met ballonnen kun je de uitvaartceremonie persoonlijker maken. Steeds vaker worden de aula of afscheidsruimte versiert met ballonnen. Er zijn veel manieren om dit te doen. Je kunt bijvoorbeeld kiezen voor een bepaalde kleur ballonnen. Ook kun je een speciale balloncreatie laten maken die past bij jouw baby, gezin en de sfeer die je wilt creëren,
Naamslinger
Een naamslinger maakt de ceremonie persoonlijk en liefdevol. Een slinger staat voor verbondenheid. Door de naam van je kindje in de slinger te verwerken, laat je dit extra zien. De slinger is ook een manier om het leven van je baby te vieren, hoe kort dat ook geweest is.
Thema
Je kunt de aula versieren met een thema dat bij jouw baby en gezin past. Denk bijvoorbeeld aan een knuffelthema, prinsessenthema of ridderthema, Je kunt ook de kleuren van de babykamer gebruiken of persoonlijke spullen meenemen. Door een thema te kiezen, maak je de uitvaart persoonlijker.
Ideeën voor de invulling van de uitvaartdienst
De afscheidsdienst van je baby is een bijzonder en emotioneel moment. Jij, je partner, (jullie andere kinderen) en naasten komen samen om (het korte leven van) jullie kindje te herdenken. Deze ceremonie is een kans om stil te staan bij de liefde en vreugde die de (komst van jullie) baby in jullie leven heeft gebracht, hoe kort die tijd ook was.
Tijden de ceremonie kunnen jullie (herinneringen delen), gevoelens uiten en samen rouwen. Het is een moment om na te denken over de dromen en wensen die jullie voor de baby hadden, en om de liefde en trots te voelen. Ook al was de tijd samen kort.
De uitvaartdienst kan op verschillende manieren worden georganiseerd. Jullie kunnen kiezen voor een intieme bijeenkomst of een dienst die toegankelijk is voor iedereen die een band met jullie of de baby heeft.
Je kunt de dienst invullen met muziek, toespraakjes, voordrachtjes, bidden, rituelen of een moment van stilte. Hoe jullie de ceremonie vormgeven, is helemaal aan jullie. Hieronder vind een aantal onderdelen die je kunt overwegen.
Toespraakjes tijdens de afscheidsdienst
Tijdens de afscheidsceremonie kun je zelf een kort toespraakje houden, maar je kunt ook familie en vrienden vragen om iets te zeggen. Dat kan een zelfgeschreven tekst zijn, een gedichtje of een verhaaltje dat ze voorlezen. Het is heel normaal dat het moeilijk is om de juiste woorden te vinden. Het is ook heel begrijpelijk dat het spreken op de uitvaart van jouw baby erg emotioneel is, en dat je dit liever aan anderen overlaat. Professionele uitvaartsprekers kunnen je helpen met het schrijven van een mooie tekst. Zij kunnen ook de toespraakjes voor je houden, zodat je baby met liefdevolle worden wordt herinnerd.
Gedichten voordragen
Een gedicht of een songtekst kan heel goed de gevoelens van het moment uitdrukken. Hier vind je een aantal passende gedichten teksten die je kunt gebruiken voor zowel de (geboorte-)en rouwkaart, en ook tijdens de uitvaartdienst. Misschien kunnen ze je ook inspireren. De gedichtenbundel Wolkenkusje staat vol gedichtjes over gemis en tranen, maar vooral ook over de liefde. Want de liefde zal altijd blijven.
Muziek tijdens de ceremonie
Muziek helpt je om je gevoelens te ervaren en te uiten. Het kan ook herinneringen naar boven halen. Daarom wordt er vaak muziek gespeeld tijdens een uitvaart. Er zijn speciale lijsten met muziek die geschikt zijn voor de afscheidsdienst van een baby. Je kunt deze lijsten hier vinden. Daarnaast kun je ook zelf muziek kiezen. Denk bijvoorbeeld aan de muziek die je tijdens de zwangerschap luisterde of muziek die je aan je baby doet denken. Je uitvaartverzorger helpt je graag met het maken van een muzieklijst. En zorgt ervoor dat elk nummer tijdens de dienst de aandacht krijgt die het verdient.
Uitvaartmuzikanten – live muziek –
Je kunt ook kiezen voor live muziek tijdens de uitvaart of afscheidsceremonie. Live muziek kan de ceremonie persoonlijker maken waardoor de boodschap van de muziek nog beter tot zijn recht komt. Ook kun je met live muziek nog meer de sfeer van de uitvaart bepalen.
Rituelen uitvoeren
Door het uitvoeren van rituelen helpt bij het afscheidnemen. Rituelen zorgen voor een gevoel van verbinding. Vooral wanneer je deze samen of in de aanwezigheid van anderen uitvoert. Ook dragen rituelen en het uitvoeren van rituelen bij aan de rouwverwerking en kunnen ze troost geven. Zowel tijdens de afscheidsceremonie zelf als ver daarna.
Lintenritueel
Linten symboliseren verbinding. Bij dit ritueel krijgt je baby één uiteinde van het lint in of om zijn of haar handjes. Wanneer de deksel van het mandje of kistje dichtgaat, hangt het andere uiteinde van het lint buiten het kistje of mandje. Aan het eind van de ceremonie pakken jij en je partner (en/ of je andere kinderen) het lint vast en knippen jullie het door. Dit is een emotionele en symbolische handeling. Door het lint door te knippen, laat je je baby los, maar blijft hij of zij altijd verbonden met jou en je gezin.
Lichtjesritueel
Kaarsjes aansteken of branden tijdens een uitvaart is een speciaal ritueel dat troost en verbondenheid biedt. Er zijn verschillende manieren om met kaarsjes om te gaan. Je kunt samen met je partner (en andere kinderen) kaarsjes aansteken en deze op of rond het kistje, mandje of baar te zetten. Aan het eind van de ceremonie kun je de kaarsjes uitblazen. Dit is een emotionele en symbolische handeling. Door de kaarsjes aan te steken, ze te laten branden en daarna te doven, help je, je baby symbolisch bij zijn of haar laatste reis. Je helpt je kindje los te laten wat op aarde is en weer terug te gaan naar het licht.
Daarnaast kun je ook je familie en vrienden vragen om een kaarsje te branden en deze op of rond het mandje, kistje of baar te zetten. Een ander mooi ritueel is het verlichten van een pad. Je kunt een pad met kaarsjes maken, of iedereen vragen om een haag te vormen en een kaars in hun handen te houden. Dit verlichte pad symboliseert de laatste reis van jouw baby.
Herinneringsbriefjes
Een mooi ritueel is het delen van persoonlijke woorden. Jij, je partner, (je andere kinderen), familie en vrienden kunnen jullie gevoelens op speciale briefjes schrijven. Deze briefjes kunnen de vorm hebben van bijvoorbeeld een hart, maan, vlinder, ster, engel of een dier. Ze kunnen ook versierd zijn met de afdruk van de handjes of voetjes van jullie baby of de afbeelding van het (geboorte- of rouwkaartje. De briefjes staan voor de liefde en het gemis van jullie baby.
Jullie leggen de briefjes op of bij het kistje, mandje of baar, bijvoorbeeld een (houten)boom, een lijn of pot. Zo krijgen de emoties (en herinneringen) aan jullie baby een speciale plek. Deze herinneringsbriefjes helpen bij het rouwen en kunnen troost bieden.
Bellen blazen
Een mooi ritueel is bellenblazen. Dit is ook een mooie taak voor je andere kinderen. Bellenblazen staat voor het tonen van je liefde en het geven van kusjes. Er is een speciaal liedje, “ik blaas nu heel veel belletjes”, dat je kunt laten horen terwijl je bellenblaast. Je kunt ook bellenblazen tijdens het voorlezen van een gedicht of verhaal.
Daarnaast kunnen jij, je partner, je andere kinderen, familie en vrienden bellenblazen op het moment dat het mandje of kistje wordt weggedragen. De bellen symboliseren dan een afscheidskus. Voor kinderen is bellenblazen een liefdevolle manier om afscheid te nemen van hun broertje of zusje. Voor jullie als ouders is het een emotioneel, maar ook liefdevol ritueel. Je geeft je kindje zijn of haar laatste kusje.
Kistje beschilderen
Het beschilderen van het kistje is een mooie en persoonlijke manier om afscheid te nemen van je baby. Het helpt jou, je partner maar ook familie en vrienden om je gevoelens te uiten en te delen wat je had gehoopt of gedroomd. Soms zeggen beelden meer dan woorden, en kan het makkelijker voor zijn om emoties op deze manier te laten zien. Ook is het een fijne manier om je andere kinderen te betrekken bij het afscheid en hen te helpen hun eigen gevoelens te uiten.
Bidden of een moment van stilte
Samen bidden voor je baby of in stilte aan je baby denken, versterkt de verbondenheid. Het geeft jou, je partner, (je andere kinderen), familie en vrienden de kans om stil te staan bij (het korte leven en) het verlies van jullie baby. Het is een moment om naar binnen te kijken en je gevoelens en gedachten te voelen, te uiten en te delen.
Sluiten van het kistje of mandje
Bij dit ritueel sluit je samen met je partner (en je andere kinderen) het afscheidskistje of afscheidsmandje van je baby. Het is een intieme en emotionele gebeurtenis en het is het laatste moment dat je je baby kunt zien.
Om het sluiten iets zachter te maken, kun je kiezen voor een sluiting in de vorm van een vlinder. In de dagen voor de uitvaart kunnen jullie de vlinders versieren. Vlinders symboliseren het afscheid nemen en het korte leven van de baby. Na het sluiten van het kistje, kun je de vlinders mee naar huis nemen en er gedenkplekje mee inrichten.
Een andere manier om het sluiten van het kistje of mandje te verzachten, is door het te combineren met het lintenritueel.
Je baby dragen naar zijn of haar laatste rustplaats
Je kindje begeleiden naar zijn of haar laatste rustplaats is een ontroerend, liefdevol en betekenisvol moment. Aan het einde van de ceremonie dragen jij en je partner (en jullie andere kinderen) jullie baby samen naar deze serene plek. Je kunt je hierbij laten omringen door familie en vrienden.
Het kistje, mandje of baar zelf laten zakken
Samen laten jullie het kistje, mandje of baar voorzichtig zakken en bedekken het met zand en/ of bloemen. Dit moment is niet alleen emotioneel maar zit ook vol symboliek. Het is laatste wat je voor je kindje kunt doen, een laatste gebaar van liefde en zorg. Je geeft je kindje terug aan de natuur, zodat hij of zij kan terugkeren tot stof. Dit moment, hoe intens verdrietig ook, is een diepgaande uiting van liefde en verbondenheid met je baby.
Je baby dragen naar de crematie-oven
Aan het eind van de ceremonie dragen jij en je partner (samen met jullie andere kinderen) jullie baby naar de crematie-oven. Dit moment, hoe verdrietig dit ook, is een intense uiting van liefde en verbondenheid. Het is het laatste wat je voor je baby kunt doen. Een laatste gebaar van liefde en zorg.
Je kunt je laten omringen door familie en vrienden, maar je kunt er ook voor kiezen om dit intieme en emotionele moment met elkaar te delen.
Met de as kun je naderhand nog iets doen. Bijvoorbeeld uitstrooien, in een urn verwerken, in een sieraad verwerken etc.
Een liefdevolle uitgeleide
Tijdens het verlaten van de afscheidslocatie kun je (je andere kinderen,) familie en vrienden vragen om een erehaag te vormen, bellen te blazen of een kaars in de handen te nemen. Indien toegestaan bij de locatie, kun je (je andere kinderen,) familie en vrienden ook vragen om bloemblaadjes te strooien of (wens)ballonen op te laten.
Je kind achterlaten in de ruimte
Na de afscheidsdienst neemt iedereen afscheid van jullie baby en verlaten jij (en je partner) (en jullie andere kinderen) als laatste de ruimte. Dit moment is niet alleen emotioneel maar zit ook vol symboliek. Je gaat verder zonder je baby. Maar de herinnering en verbondenheid blijft.
Rituelen uit andere culturen en religies
Elke cultuur en religie heeft zijn eigen tradities en gewoonten. Deze kunnen je steun en troost bieden en je helpen om het verlies van je baby een plek in je leven te geven. Misschien vind je het fijn om rituelen uit andere culturen of religies te gebruiken. Hier vind je meer informatie over de verschillende gebruiken en afscheidsrituelen.
Ideeën voor de condoleance en samenzijn na afloop van de ceremonie
Een condoleance na de uitvaart kan jou en je partner of gezin vaak extra steun geven. Veel ouders kiezen hiervoor, maar het is niet verplicht. Dit samenzijn is een moment om samen de uitvaart af te sluiten. En het is het een gelegenheid om (nog even) stil te staan bij het verlies van jullie kindje en om de herinneringen en jullie dromen te delen, hoe kort jullie baby ook bij jullie was. Ook kunnen familie en vrienden jullie steunen en laten merken dat jullie niet alleen zijn in jullie verdriet. Je kunt het samenzijn combineren met een hapje en/ of drankje.
Catering tijdens de condoleance en samenzijn na afloop
Als je met familie en vrienden na afloop van de ceremonie iets wilt eten, kun je denken aan lekkernijen zoals: beschuit met muisjes, geboortecake, donuts of cupcake met muisjes en/ of glazuur. Je kunt ook kiezen voor blauwe of roze macarons, soesjes met muisjes of lange vingers met muisjes en ander soorten geboortelekkernij. Dit is een mooie manier om ook stil te staan bij de geboorte van je baby.
Uiteraard kun je ook kiezen voor traditionele catering of een gezamenlijke maaltijd bijvoorbeeld een broodmaaltijd. Als je kiest voor een samenzijn thuis, kun je zelf iets (laten) maken of bakken. Maar je kunt ook catering bestellen.
Als je een bijeenkomst wilt houden op een andere locatie, zoals een ontvangstruimte bij een begraafplaats of crematorium, een strandtent, café, lunchroom, sportkantine, restaurant of afscheidshuis, kun je afspraken maken over de catering. Je uitvaartverzorger kan je helpen met het maken van keuzes en het regelen van de catering en locatie.
Herinneringsboekje en/ of (alternatief) gastenboek
Bij een uitvaart ligt vaak ook een condoleanceboek. Veel ouders vinden dit passen bij de uitvaart van hun baby. Om familie en vrienden de kans te geven iets te schrijven, kun je kiezen voor een boek met lege pagina’s. Hierin kunnen gasten iets opschrijven of tekenen.
Je kunt ook losse briefjes in de vorm van een maan, ster, engel, hart of dier, of met een afbeelding van het geboorte- of rouwkaartje gebruiken. Gasten kunnen hierop iets schrijven of tekenen. Je kunt deze blaadjes verzamelen in een pot of een mooi kistje.
Daarnaast kun je ook gebruik maken van vriendenboekje voor sterrenkindjes en andere herinneringsboeken. Een andere mogelijkheid is om je gasten uit te nodigen een tekening te maken. Deze tekeningen kun je inbinden of verzamelen in een kistje.
Door gebruik te maken een alternatief condoleanceboek, ontvang je mooie woorden en tekeningen die je helpen in je rouwproces.
Bronnen
Checklist uitvaart van je overleden kind (2024, oktober) Checklist Uitvaart van je overleden kind. Praktische zaken die je moet regelen. Rouwkost. Informatief magazine, 6-8
DELA (z.d.) Checklist: een uitvaart regelen. Geraadpleegd op 5 maart 2025 van https://www.dela.nl/uitvaart/regelen/stappenplan-checklist
PC (z.d.) Afscheidsrituelen. Geraadpleegd 27 maart 2025 van https://www.pc.nl/afscheidsrituelen/
Remember me (z.d.) Een pot vol herinneringen. Geraadpleegd 29 januari 2025 van https://www.rememberme.nl/inspiratie/as-aandenken/memory-jar-pot-herinneringen
Rijksoverheid (z.d.) Overlijden: wat moet ik regelen? Geraadpleegd op 29 januari 2025 van https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/overlijden/vraag-en-antwoord/checklist-bij-overlijden
Steunpunt Nova (z.d.) De uitvaart. Geraadpleegd op 29 januari 2025 van https://steunpuntnova.nl/de-uitvaart/
Stille Levens (z.d.) Afscheid nemen van je baby geraadpleegd op 29 januari 2025 van https://www.stillelevens.nl/informatie/brochures/
Stille Levens (z.d.) Waar moet ik bij de uitvaart aan denken? Geraadpleegd 29 januari 2025 van https://www.stillelevens.nl/informatie/brochures/
Uitvaart (z.d.) Religie en rituelen. Geraadpleegd 28 maart 2025 van https://www.uitvaart.nl/infotheek/de-plechtigheid/religie-en-rituelen
We hebben er alles aan gedaan om de juiste bronnen te achterhalen. Mocht je menen rechten te hebben op stukken die wij heb gepubliceerd, neem dan contact met ons op, dan regelen we het alsnog.
