Als iemand in je omgeving z’n kind verliest – Hoe jij je dierbare helpt bij zijn rouw

Ken je iemand — dichtbij of verder weg — die z’n kind is verloren? Dan heb ik speciaal voor jou van dit artikel geschreven. Je vindt hier tips om je naaste zo goed mogelijk te steunen. Misschien heb je al gezien hoe hard een ouder die z’n kind is verloren moet werken om zijn leven weer in de hand te nemen.  Om zichzelf toe te staan gelukkig te zijn.

Jij kan hem daarbij helpen. Jouw steun en begrip zijn onontbeerlijk bij het rouwproces.

Met een rouwende naaste praten over het verlies en gemis is niet makkelijk. En al helemaal niet als het een baby of een kind betreft. Je wordt geconfronteerd met een enorm verdriet — en je kunt niets doen om het weg te nemen.  Toch kun je meer doen dan je denkt. Hoe je je naaste helpt, lees je hieronder.

De impact van het verlies op iedereen 

Het is nauwelijks voor te stellen wat het verlies van een kind werkelijk met iemand doet. Totdat je ermee geconfronteerd wordt. Het is een confrontatie met intens verdriet. Wisselende gevoelens. Het zoeken naar de zin en betekenis van het leven. Wetende dat er geen eindpunt voor het verlies is. 

Ouders (en broers en zussen) rouwen niet alleen om het verlies van hun kind (of broer of zus). Ze rouwen ook om alle toekomstige herinneringen die ze niet samen zullen meemaken.

Ook jij zal bij tijd en wijle de impact van het verlies merken. Als opa, oma, oom, tante, werkgever, leerkracht, collega, buurman… Natuurlijk speelt daarbij mee welke band jij had met het kind en de ouders (en misschien ook de andere kinderen).

Hoe ga je om met het verlies van een kind in je omgeving?

Het is moeilijk voor te stellen hoe het verlies van een kind iedereen in de omgeving raakt. Opa’s, oma’s, ooms, tantes, vrienden, collega’s … Het besef dat het leven zo ingrijpend kan veranderen roept emoties op. Het verlies van kind, kleinkind, een neefje, een nichtje… laat niemand ongemoeid. 

Hoe ga je daarmee om? Hoe ga je om met het verdriet van je zoon, dochter, broer, zus, vriend, vriendin, collega? Is het gepast om ook verdriet te voelen? Is het gepast om blij te zijn met je eigen zwangerschap als je broer, zus, vriend, vriendin of collega zijn of haar kind is verloren? En hoe ga je hiermee om? Elkaar uit de weggaan of juist niet?

Je voelt je machteloos. Je wilt helpen maar weet niet hoe. 

Onderstaande 9 tips helpen jou de (groot)ouders en/ of broers en zussen te steunen na het verlies van hun (klein)kind en/ of broer of zus.

1. Neem contact op en laat weten dat je er voor ze bent en laat je niet ontmoedigen als de ouders (even) geen contact willen. De emoties die het verlies van een (Klein)kind, broer of zus met zich meebrengen, maken het contact (even) niet mogelijk. Wees er dus op voorbereid dat je (even) niet welkom bent. En besef dat het niets met jou te maken heeft.

2. Laat op een andere manier blijken dat je er voor de ouders bent wanneer contact (even) niet mogelijk is. Met een kaart met een lieve tekst, een troostcadeau of iets dergelijks laat je de ouders weten dat je met ze meeleeft. En dat alleen al is heel troostend.

3. Luister.Je hoeft niets te zeggen. Alleen maar te luisteren.

4. Probeer niet op te beuren. Wanneer je probeert op te beuren kunnen ouders (het gevoel krijgen dat hun verdriet er niet mag zijn. Hoe goed ook bedoeld, eigenlijk bagatelliseer je de situatie door opbeurende opmerkingen.

5. Probeer schuldgevoelens niet weg te nemen door argumenten aan te dragen die deze schuldgevoelens weerleggen. Ouders die hun kind hebben verloren weten verstandelijk echt wel dat ze geen schuld hebben aan de dood van hun kind. Maar kampen toch met schuldgevoelens. Je helpt ouders door hen erover te laten praten en hen de ruimte geven hun schuldgevoelens te uiten.

6. Help de ouders met praktische zaken.Vraag aan de uitvaartverzorger of de ouders zelf welke taken je kunt overnemen zodat zij tijd hebben om met hun kind samen te zijn.

7. Wees je ervan bewust dat de ouders je hulp mogelijk niet waarderen. En besef dat het niet persoonlijk is. Ouders kunnen zo overmand zijn door het verdriet, dat ze (even) niet in staat zijn om de goede bedoelingen of intentie van jou te zien of op waarde te schatten 

8. Moedig ouders niet aan om te praten of hun emoties te tonen. Iedereen rouwt op zijn eigen manier. Door hen niet aan te moedigen respecteer je hun wensen (van dat moment). Besef dat je aanwezigheid al voldoende kan zijn 

9. Weet dat ook jij overmand kan raken door emoties. Deel je gevoelens met de ouders. Hiermee erken je hun verdriet maar ook dat van jezelf.

“De eerste dagen na het overlijden van onze baby’s gingen als een roes voorbij. Er moest zoveel geregeld worden. Zonder de hulp van onze kraamverzorgende, de uitvaartbegeleiders en onze vrienden en familie was het verlies en het regelen van een afscheid nog zwaarder geweest. De praktische hulp die wij kregen, hebben we als zeer waardevol ervaren. 

Een vriendin stond op de dag van de uitvaart met soep voor de deur. Het was de lekkerste pompoensoep die ik ooit had gegeten. Twee andere vriendinnen zorgden tijdens de condoleance dat iedereen een tekening maakte voor onze kinderen. En ze schonken de koffie. 

Een vriend van ons maakte foto’s van de condoleance. Onze kraamverzorgende hielp ons met het uitzoeken van de muziek, uitzoeken van de kaarten, schreef de enveloppen en zorgde dat ze werden verstuurd, maakte eten klaar en deed het huishouden. 

Ondanks dat het een heel verdrietige periode was, hebben wij door de hulp en steun van onze vrienden en familie een prachtige uitvaart voor onze kinderen kunnen regelen en herinneringen kunnen maken.

Mijn man wilde alleen familie bij de uitvaart. Toen hij de emoties en reacties van onze vrienden zag, veranderde zijn mening. Hij en ik zijn heel dankbaar dat wij samen met onze dierbaren afscheid hebben genomen van onze kinderen. Het hielp ons in het rouwproces maar ook hen“ (L.N.)

Ook na de uitvaart hebben de ouders je steun nodig 

De eerste weken na het afscheid, ben je vaak nog heel erg bezig met het verlies. Echter met het verstrijken van de tijd word je weer opgeslokt door het gewone leven. En sta je niet meer steeds stil bij het enorme verlies dat jouw naaste is overkomen. 

De wereld draait door maar niet voor de ouders

Heel begrijpelijk maar dit is hét moment waarop het verlies van hun kind echt bij de ouders doordringt. Dit is het moment waarop de ogenschijnlijke sterke ouders het weer heel moeilijk hebben. En misschien nog wel moeilijker dan vlak na het overlijden.

Ze worden immers niet meer opgeslokt door de waan van de dag waarin zij allerlei beslissingen moesten nemen en zaken moesten regelen. Nu dat allemaal achter de rug is, komt het besef dat ze zonder hun kind verder moeten. En wordt het heel duidelijk welke leegte hun kind heeft achtergelaten.

Juist nu hebben de ouders jouw stem nog harder nodig om hen te helpen het verder te leven met het verlies. En zichzelf weer toe te staan gelukkig te zijn.

Hieronder vind je 10 tips die jou helpen de ouders te steunen tijdens deze periode

1. Blijf contact onderhouden met de ouders. Blijf naar ze toegaan of nodig ze uit. En houd er rekening mee dat ze je uitnodiging kunnen afwijzen of de afspraak onverwacht afzeggen. Wees je ervan bewust dat het rouwproces grillig verloopt. En dat de pijn, ontreddering, boosheid en verdriet het contact soms onmogelijk maken. Vat het niet persoonlijk op en laat je er ook niet door ontmoedigen. 

2. Blijf steeds luisteren naar de ouders. Praten helpt de ouders bij het rouwproces. Door naar de ouders te luisteren, geef je de ouders de ruimte om zich te uiten en het verlies een plek te geven in hun leven. Probeer de ouders niet op te vrolijken wanneer ze verdrietig zijn. Er is namelijk niets wat het verlies en het verdriet kan veranderen. Het is een gegeven. En de gevoelens zijn normaal. Ook al is het voor jou alweer een poos geleden. Voor de ouders voelt het nog als pas geleden.  Door hen op te beuren, kun je de ouders het gevoel geven dat ze niet langer verdrietig mogen zijn. Dat ze zich moeten vermannen. Dat het rouwen al lang genoeg heeft geduurd… etc.

3. Laat de ouders zo nu en dan blijken dat je nog aan hen en hun kind denkt. Door te bellen, het sturen van een kaartje, het laten bezorgen of langsbrengen van een cadeautje of bos bloemen. 

4. Wees (gewoon) aanwezig. Als ouders niet willen praten. Als ouders huilen. Een aanraking en stilte is vaak voldoende om ouders te troosten als ze overmand worden door hun emoties.

5. Geef ouders de ruimte om hun gevoelens te uiten. Rouw kenmerkt zich met wisselende gevoelens die elkaar in een rap tempo kunnen afwisselen. En rouw kenmerkt zich ook dat het grillig verloopt. Wees je ervan bewust dat zomaar uit het niets ouders overmand kunnen worden door hun emoties. Laat de ouders hun emoties uiten. Want dat lucht op en dan kunnen ze weer verder. 

6. Stel simpele vragen. Vraag niet: hoe gaat het? Maar vraag: hoe ben je de afgelopen tijd doorgekomen? Door het af te bakenen, help je ouders antwoord te geven. En nodig je ze uit om te praten. 

7. Haal samen herinneringen op. Ouders wil over hun kind praten ook al is het overleden. Nodig de ouders uit om over hun kind te praten door herinneringen op te halen en/ of foto’s te bekijken.

8. Houd er rekening mee dat geplande activiteiten anders kunnen verlopen. Het kan zo maar zijn dat ouders plotseling overmand worden door emoties waardoor de geplande activiteit anders verloopt. Aanvaard de situatie en sluit aan op de behoefte die de ouders hebben. Willen ze naar huis, geef ze die ruimte etc.

9. Neem het initiatief om samen iets te gaan doen. Besef dat het voor ouders moeilijk is om uit zichzelf activiteiten te ondernemen. NNodig de ouders uit om samen iets te ondernemen zoals: sporten, wandelen, bioscoopje, workshop, shoppen… etc.  

10. Praat over het verlies, praat er niet om heen. Ook jij kan overmand worden door je emoties. Deel je gevoelens. Vertel wat het verlies van het kind met jou doet. En vertel wat het met je doet om de ander zo verdrietig, boos, ontredderd etc. te zien. Wees open en eerlijk. Door gevoelens met elkaar te delen, blijft er verbinding. 

“We hebben veel baat gehad van de steun van onze familie en vrienden. We hadden vrienden en familie die met ons gingen wandelen en naar ons luisterden. En vrienden en familie die ons uitnodigden om erop uit te gaan. Maar ons wel de ruimte gaven om af te zeggen of eerder naar huis te gaan als we overvallen werden door onze emoties. 

Sommige vrienden en familie brachten spontaan een warme maaltijd. Anderen belde spontaan om te horen ‘hoe de vlag erbij stond’. We voelden de ruimte om in te gaan op vragen en voorstellen ofwel deze af te slaan.

Ik vond het op een gegeven moment vervelend dat ik mijzelf maar niet ‘beter voelde’. Wilde niet weer zeggen ‘naar omstandigheden gaat het goed’. Het was fijn dat ik tegen mijn familie en vrienden kon zeggen: ik vind het heel fijn dat je het vraagt maar vandaag wil ik er liever niet over praten. Maar ik ben blij dat ik er met je over mag praten. Hierdoor bleef het onderwerp niet geschuwd. Vond het fijn dat ik kon zeggen, bedankt voor de uitnodiging. Ik waardeer dat heel erg maar vandaag liever niet. 

Ik vond het heel fijn om te horen dat mijn vrienden, familie en ook collega’s vertelden wat het verlies van onze baby met hen deed. Hoe het hen raakte om ons zo te zien. Hoeveel verdriet zij hadden om het verlies.

Er waren mensen in onze omgeving die het contact uit de weg gingen. Dit vonden we heel moeilijk. Ondanks de drempel hebben we geprobeerd dit te bespreken. Met sommigen werd de relatie hersteld en verdiepte de relatie maar anderen zijn we kwijtgeraakt.” (L.N.)

Bronnen

Hattink, R. (17 mei 2022) Doodgaan is geen kinderspel, gepresenteerd op Netwerkbijeenkomst van Uitwerknetwerk West-Friesland

Keirse, M (2020). Helpen bij verlies en verdriet. Een gids voor het gezin en de hulpverlener. (10^e druk volledig nieuwe ed.). België, Tielt: Lannoo

Kuilman, H. (z.d.) 7 tips om ouders die hun baby zijn verloren op een goede manier te helpen. Geraadpleegd 1 maart 2022 van https://babyverlies.nl

Nuijen, L. (2022) Je bent je kindje verloren…Hoe nu verder? Een boek met tips en inzichten die jou (en je naasten) verder helpen. Mijn bestseller

Rouwkost (z.d.) De omgeving. Geraadpleegd 1 maart 2025 van https://rouwkost.nl/kennis/alles-voor-je-omgeving/

Beeldgebruik

Afbeelding van prostooleh op Freepik

We hebben er alles aan gedaan om de juiste bronnen te achterhalen. Mocht je menen rechten te hebben op stukken die zijn gepubliceerd, neem dan contact met ons op, dan regelen we het alsnog.