De derde zondag in juni. Overal zie je slingers, posters en aanbiedingen voor Vaderdag. Kinderen knutselen met hun tong uit hun mond een cadeau in elkaar. In winkels liggen de mokken met Superpapa erop hoog opgestapeld. Op social media stromen de foto’s binnen van ontbijten op bed, dikke knuffels en trotse vaders met hun kinderen. Maar niet elke vader kijkt uit naar deze dag. Voor sommige vaders is Vaderdag geen feest, maar een pijnlijke herinnering aan wat er niet meer is. Of nooit is geweest.
Het is een dag waarop het gemis extra schrijnend voelt. Waarop de stilte harder klinkt dan anders. Waarop je als vader misschien nog meer beseft dat je kind er niet meer is. Of dat je kind nooit heeft kunnen leven buiten jouw hart. En juist op zo’n dag lijkt het alsof de wereld alleen oog heeft voor blije vaders. Voor vaders die hun kinderen kunnen vasthouden. De vaders die hun kind moeten missen, blijven vaak onzichtbaar. Hun verdriet wordt nauwelijks benoemd. Hun gemis wordt niet erkend. En dat maakt deze dag, en de weken ervoor, extra zwaar.
In deze blog wil ik stilstaan bij die vaders. Bij hun gemis. Bij hun kracht én hun kwetsbaarheid. Ik wil je meenemen in wat er gebeurt als je als vader je kind moet missen op Vaderdag. Waarom het zo lastig is om steun te vinden. En vooral: wat jij als omgeving kunt doen om het verschil te maken. Want juist op deze dag kun jij laten zien dat deze vaders er niet alleen voor staan.
De onzichtbare pijn van vaders die hun kind missen
Misschien ken je hem wel. Die collega die altijd een grap paraat heeft, maar ineens stiller is dan anders. Die vriend die liever niet over Vaderdag praat. Die buurman die zich terugtrekt als de kinderen uit de straat hun vader verrassen. Of misschien ben jij zelf die vader. De vader die zijn kind moet missen. Die elk jaar opnieuw wordt geconfronteerd met het lege plekje aan tafel. Met de kaartjes die niet meer komen. Met het gevoel dat de wereld is doorgegaan, terwijl jouw wereld stil is blijven staan.
Wat gebeurt er als je dit probleem hebt? Je voelt je vaak alleen. Niet gezien. Alsof jouw verdriet niet telt. Alsof je geen recht hebt op rouw, omdat je een man bent. Omdat je sterk moet zijn. Omdat je omgeving niet weet wat ze moet zeggen. Of omdat ze denken dat mannen er minder last van hebben dan vrouwen. Maar dat is niet waar. Het gemis is er. Elke dag. Maar op Vaderdag is het rauwer. Scherper. Je wordt overspoeld door herinneringen aan wat had kunnen zijn. Aan wat je mist. Aan de toekomst die je je ooit had voorgesteld.
En het blijft niet bij die ene dag. De weken ervoor begint het al. De reclames, de knutselwerkjes op school, de gesprekken bij de koffieautomaat. Alles draait om vaderschap. Maar niemand vraagt naar de vaders die hun kind zijn verloren. Niemand vraagt hoe het voor jou is. Je voelt je buitengesloten. Alsof je niet meetelt. Alsof jouw vaderschap niet bestaat.
Het gevolg? Je trekt je terug. Je praat er niet over. Je slikt je tranen in. Je probeert je groot te houden, want dat wordt van je verwacht. Maar van binnen voel je je leeg. Onbegrepen. Soms zelfs schuldig, omdat je denkt dat je er niet over mag praten. Of omdat je bang bent dat je omgeving zich ongemakkelijk voelt.
Waarom het zo lastig is om steun te vinden
Het klinkt misschien simpel: vraag gewoon hoe het met hem gaat. Maar zo werkt het niet. Vaders gaan vaak anders om met verdriet dan moeders. Ze zijn minder geneigd om hun emoties te delen. Ze zoeken afleiding. Gaan aan het werk. Gaan sporten. Of zwijgen. Niet omdat ze niet willen praten, maar omdat ze niet weten hoe. Of omdat ze bang zijn dat hun verdriet te groot is om te delen. Of omdat ze denken dat er toch niemand op zit te wachten.
En de omgeving? Die weet vaak niet wat te doen. Ze zijn bang om het verkeerde te zeggen. Bang om oude wonden open te halen. Dus zeggen ze maar niks. Of ze maken een luchtige opmerking, in de hoop het ongemak te doorbreken. Maar dat werkt averechts. Het maakt het gemis alleen maar groter. Het zorgt ervoor dat vaders zich nog meer terugtrekken. Nog meer het gevoel hebben dat hun verdriet er niet mag zijn.
Er zijn wel initiatieven en methodes. Gesprekken met een coach, lotgenotencontact, boeken over rouw. Maar veel daarvan zijn gericht op moeders. Op vrouwen die hun kind missen. Vaders voelen zich vaak niet aangesproken. Of herkennen zich niet in de verhalen. Ze missen praktische handvatten. Ze missen herkenning. Ze missen een plek waar ze gewoon zichzelf mogen zijn. Zonder oordeel. Zonder verwachtingen.
Stilte, schaamte en het taboe op mannenverdriet
Het grootste probleem is misschien wel de stilte. Het taboe dat nog steeds rust op mannenverdriet. Op rouw bij vaders. Alsof het niet bestaat. Alsof mannen altijd sterk moeten zijn. Maar rouw kent geen geslacht. Verdriet is verdriet. En het mag er zijn. Ook bij vaders.
Wat gebeurt er als het niet wordt opgelost? Dan blijft de vader alleen achter met zijn verdriet. Dan groeit de afstand tot zijn partner, tot zijn gezin, tot zijn vrienden. Dan wordt het gemis alleen maar groter. Dan wordt Vaderdag elk jaar zwaarder. Dan raakt hij steeds verder verwijderd van zichzelf. En dat gun ik niemand.
Hoe kun je het verschil maken? Kleine gebaren, groot effect
Het begint met erkenning. Met zien dat deze vaders bestaan. Dat hun verdriet er mag zijn. Je hoeft het niet op te lossen. Je hoeft geen grote woorden te spreken. Soms is een simpel gebaar genoeg. Een appje: Ik denk aan je vandaag. Een kaartje. Een uitnodiging om samen iets te doen. Niet om het verdriet weg te nemen, maar om te laten zien: je bent niet alleen.
Vaders praten vaak makkelijker als ze iets doen. Een stevige wandeling. Fietsen. Vissen. Samen een klusje klaren. Het hoeft niet groots of ingewikkeld. Het gaat om het samen zijn. Om de ruimte om te praten, als daar behoefte aan is. Of juist om samen te zwijgen, als woorden te veel zijn.
Er zijn ook mooie initiatieven speciaal voor vaders die hun kind missen. Jan Willem van Rangelrooij, ook wel bekend als de rouwdouwer, organiseert een Vaderdagwandeling. Een wandeling voor vaders die hun kind zijn verloren. Om samen te lopen, te praten, te zwijgen. Om te voelen dat je niet de enige bent. Stichting Rouwkost organiseert een barbecue voor vaders op Vaderdag. Gewoon samen eten, ervaringen delen, elkaar steunen. Het zijn kleine dingen, maar ze maken een wereld van verschil.
Praktische tips voor de omgeving
Wil je iets betekenen voor een vader die zijn kind moet missen? Dit kun je doen:
- Nodig hem uit voor een activiteit die hij fijn vindt. Wandelen, fietsen, vissen, klussen. Iets wat past bij hem.
- Stuur een berichtje of kaartje op Vaderdag. Laat weten dat je aan hem denkt.
- Vraag hoe het met hem gaat. En luister echt, zonder oordeel of advies.
- Erken zijn vaderschap. Ook als zijn kind er niet meer is. Noem zijn kind bij naam, als dat kan.
- Respecteer zijn manier van rouwen. De een wil praten, de ander niet. Alles is goed.
- Wijs hem op initiatieven zoals de Vaderdagwandeling of de barbecue van Stichting Rouwkost. Misschien wil hij er meer over weten.
- En misschien wel het belangrijkste: laat het niet bij die ene dag blijven Vraag ook op andere momenten hoe het met hem gaat. Blijf hem zien als vader. Want dat is hij. Ook als zijn kind er niet meer is.
- Wat als je niet weet wat je moet zeggen? Zeg dat dan. Eerlijkheid is altijd beter dan zwijgen. Zeg dat je het moeilijk vindt, maar dat je er voor hem wilt zijn. Dat je niet weet wat je moet zeggen, maar dat je hem niet wilt vergeten. Dat is vaak al genoeg.
De kracht van erkenning
Ik weet uit eigen ervaring hoe belangrijk erkenning is. Hoeveel het betekent als iemand gewoon vraagt: Hoe is het voor jou vandaag? Als iemand je kind bij naam noemt. Als iemand laat merken dat jouw verdriet er mag zijn. Het haalt de scherpe randjes van het gemis. Het geeft lucht. Het geeft kracht om door te gaan.
Vaderdag zal nooit meer hetzelfde zijn. Het gemis blijft. Maar het helpt als je weet dat je niet alleen bent. Dat er mensen zijn die aan je denken. Die je zien. Die je steunen. Het maakt het verdriet niet kleiner, maar het maakt het draaglijker.
Doe je mee?
Ken jij een vader die zijn kind moet missen? Denk dan aan hem, juist op Vaderdag. Stuur een berichtje. Nodig hem uit. Deel deze blog, zodat meer mensen zich bewust worden van wat deze dag kan betekenen. En misschien inspireer je anderen om ook iets te doen. Want samen maken we het verschil. Samen zorgen we ervoor dat geen enkele vader zich op Vaderdag alleen hoeft te voelen.
Heb jij nog tips of ervaringen die je wilt delen? Laat het weten. Want hoe meer we delen, hoe minder alleen we zijn.
