Rouwen is een persoonlijk en vaak moeilijk proces. Het verlies van je kind roept vaak sterke emoties op. Het is dus heel begrijpelijk dat de emoties je soms overvallen. We hebben een boekenlijst samengesteld over rouw en verlies om je te ondersteunen in deze zware tijd. Hieronder lees je waarom het lezen van boeken waardevol voor je kunnen zijn:
Inzicht en Begrip: De boeken geven je inzicht in de verschillende fases van rouw en de emoties die daarbij komen kijken. Dit helpt je te begrijpen dat wat je voelt normaal is. En dat je niet alleen bent in wat je doormaakt.
Erkenning van Gevoelens: Door de verhalen van anderen te lezen, kun je je eigen gevoelens beter begrijpen. Het kan een troost zijn om te zien dat anderen vergelijkbare pijn en verdriet hebben ervaren.
Praktische Tips: Veel van de boeken bieden inzichten, tips en oefeningen om met rouw om te gaan. Van het opschrijven van je gevoelens tot het creëren van rituelen ter nagedachtenis aan je kind, deze tips kunnen je helpen in je verwerkingsproces.
Inspiratie: Sommige boeken bevatten inspirerende verhalen van ouders die hun verlies hebben verwerkt en weer verder zijn gegaan met hun leven. Dit kan je hoop geven en laten zien dat herstel mogelijk is.
Reflectie: Lezen kan ook helpen bij zelfreflectie. Het kan je aanmoedigen om na te denken over je eigen ervaringen en gevoelens, wat bijdraagt aan je rouwverwerking.
Onze boekenlijst is bedoeld als een bron van steun en begeleiding. We hopen dat je de boeken vindt die bij jou passen en je helpen het verlies te verweven in je leven.
Dag Meisje, Marit Leeuwenhart. Dit boek vertelt het persoonlijke verhaal van een moeder die in een vroeg stadium haar kindje verliest. Uit de prenatale test komt een groot risico naar voren op een ernstige genetische afwijking. Het kindje blijkt een trisomie 18 te hebben, een aandoening die niet verenigbaar is met het leven.
Mandala’s & Lava, Katrien Debevere. Een boek over de vele tegelijkertijden waar je als mama en papa doorheen gaat wanneer je te maken krijgt met pré-, peri- of postnataal verlies. Om je door deze veelheid heen te loodsen biedt het boek dan ook tegelijkertijd een ervaringsverhaal, als doe-stukken. Om tegelijkertijd rust en stilte in jezelf te ontwikkelen bij het inkleuren van je mandala’s en tegelijkertijd de moeilijkste vragen aan te kijken in die onderliggende lagen.
De herfst kwam te vroeg. Over het verlies van mijn kinderen tijdens de zwangerscha, Isabel Elst. Toen Isabel Elst haar tweeling na vijf maanden zwangerschap, leerde ze dat er geen vaste manier is om met rouw en verdriet om te gaan. Iedereen mag zijn of haar pijn voelen en verwerken. In dit boek vertelt ze eerlijk hoe ze omging met de vroeggeboorte en doodgeboorte van haar tweeling “De herfst kwam te vroeg” is een oprecht boek dat laat zien dat rouw en verdriet je leven niet helemaal hoeven te verstoren. Iedereen heeft het recht om op zijn of haar eigen manier te rouwen.
Stille baby’s, Christine Geerinck-Vercammen. Het verlies van een kind, zelfs als het voor of tijdens de geboorte sterft, heeft een grote impact op het leven van ouders. In dit boek helpt Christine bij dit rouwproces. Ze bespreekt de medische en theoretische kanten, maar richt zich vooral op hoe ouders het slechte nieuws, de bevalling en het afscheid verwerken. Ook kijkt ze naar hoe het met de ouders gaat, zowel op korte als lange termijn, vooral als ze later weer zwanger willen worden. Het boek bevat ook dagboekfragmenten en brieven van andere ouders.
Misschien was je vandaag wel geboren, Yvonne Gebbe. Een boek over wellicht één van de grootste taboes. De keuze om bij een afwijkende uitslag de zwangerschap te beëindigen. Het boek vertelt het verhaal van een jong stel dat bij de 20 wekenecho erachter komt dat hun kindje een ernstige handicap heeft. Waarna ze besluiten om de zwangerschap te beëindigen.
Geen blote voetjes in het gras, Stichting Lieve Engeltjes. Een prachtig boek met verhalen waarin ouders en overige betrokkenen vertellen over hun wereld, de wereld waarin zij een kind moeten missen. De schrijvers hopen door het delen van hun verhalen, troost en herkenning te bieden aan lotgenoten. En een handvat aan te reiken aan mensen die deze ouders willen steunen. Ellemijn Veldhuijzen, actrice en lotgenote schreef het voorwoord.
Helpen bij verlies en verdriet, Manu Keirse. Dit boek biedt bruikbare inzichten en tips om rouwende mensen en mensen die verdriet hebben te steunen en te helpen. Helpen bij verlies en verdriet is al jaren het basisboek over rouw. Aan de hand van concrete en herkenbare voorbeelden wordt duidelijk gemaakt wat rouwen inhoudt. Het boek belicht niet alleen het rouwproces na overlijden van een dierbare. Maar besteedt ook aandacht aan andere verliessituaties zoals verlies van gezondheid, verlies van baan. Situaties die ook gepaard gaan met rouw maar vaak onderbelicht blijven. Door de talloze concrete tips voor zowel de rouwende als zijn omgeving, zorgt ervoor dat dit boek ook heel bruikbaar is na verlies van een kind.
Pappa’s rouwen ook, Bjorn Visser. In dit boek vertellen twaalf vaders hun kwetsbare en moedige verhaal over hoe zij zijn omgegaan met het verlies van hun overleden kind(eren). Wat gebeurde er? Welke invloed had het verlies en de rouw op hun eigen leven, hun emoties, hun huwelijk, hun gezinsleven en hun omgeving? Waar liepen ze in het werk tegenaan? En wat deed het verlies met de manier waarop ze nu in het leven staan? Het boek biedt een uniek kijkje in het rouwende vaderhart.
Vier handen op een lege buik, Bjorn Visser. Twaalf ouders vertellen over het verlies van hun kind(eren) en de impact die dit op hun relatie heeft (gehad). Zeven van de twaalf ouders zijn nog samen. Vijf stellen zijn niet meer bij elkaar. De ouders vertellen welke aspecten van de rouw van invloed waren op hun relatie en welke uitdagingen zij in het rouwproces zijn tegengekomen. Het boek is bedoeld om ouders die een kind zijn verloren herkenning en erkenning te bieden en hen handvatten aan te reiken om er samen doorheen te komen.
Het rouwt in jou, Christine Vandenhole. Het rouwt in jou is een boek vol inzichten en eerlijke verhalen. Ouders van een overleden kindje zullen herkenning en erkenning vinden. Er is plaats voor verdriet, begrip maar ook hoop. Voor familie, vrienden en de omgeving staat dit boek vol waardevolle tips en praktische checklists. Rouw in je relatie, op je werk, in je familie. De rol van rouwende grootouders, omgaan met verdrietige broers, zussen, (al dan niet) opnieuw zwanger worden… alle thema’s waar ouders, die hun kindje hebben verloren, mee te maken krijgen, komen aan bod.
Vingerafdruk van verdriet, Manu Keirse. Rouwen voelt voor iedereen anders. In dit boek gebruikt Manu Keirse de vingerafdruk als metafoor voor verdriet en rouw. In dit boek geeft hij woorden aan moeilijke gevoelens en biedt op deze manier onmisbare steun aan iedereen de met zwaar verlies wordt geconfronteerd. Zowel aan de rouwende als aan zijn of haar omgeving.
Ik rouw van jou, Claire van ’t Veen. Een liefdevol boek over verlies. In dit boek neemt de schrijfster je liefdevol mee op weg van rouw na een overlijden. Het boek bevat handreikingen die helpen bij het rouwproces. Makkelijk leesbaar.
Samen verder na verlies van een kind, Beate Matznetter. Troostrijk en behulpzaam boek voor rouwende ouders. In dit boek helpt Beate Matznegger de processen die er spelen tijdens de periode van rou, na het verlies van een kind, beter te begrijpen. Het boek is troostrijk en behulpzaam.
Noem mijn naam, Marinus van den Berg. Dit boek is geschreven voor ouders die hun kind (moeten) missen en op zoek zijn naar helende woorden. Die hen helpt bij het leren leven met het verlies. Je vindt er onder andere teksten voor de rouwkaart, de avondwake / condoleance, de uitvaart en herdenkingsbijeenkomsten zoals Allerzielen en Wereldlichtjesdag.
Rouwen om een kind, Linda Klein. Het overlijden van je kind is een gemis dat je levenslang meedraagt. In dit boek staan vragen centraal waar ouders, die hun kind zijn verloren, mee te maken krijgen. Het is in de eerste instantie geschreven voor christen-ouders die een kind moeten missen. Maar is ook heel waardevol boek voor mensen die om het gezin heen staan zoals: familie, vrienden, ambtsdragers, gemeenteleden, leerkrachten etc.
Je kind verliezen, Marinus van den Berg. Je kind verliezen is voor een buitenstaander onvoorstelbaar. Ouders die zo’n verlies meemaken voelen zich dan ook vaak onbegrepen. In dit boek probeert Marinus van den Berg een gids te zijn tussen de beleveniswereld van de ouders en de beleveniswereld van hun omgeving. Hij biedt handvatten en tips voor hen die in hun omgeving te maken krijgen met het verlies van een kind en zich afvragen: hoe kan ik tot steun zijn?
Verdriet in de ogen kijken, ouders van een overleden kind. Verweven is het woord dat vaak terugkomt in de verhalen van ouders die hun kind zijn verloren. Of dit nu pas geleden is gebeurd of langer geleden. De pijn blijft. En je blijft altijd ouders van je kind dat is overleden. In dit boek lees je verhalen van ouders die hun kind hebben verloren en hoe zij het verlies hebben weten te verweven in hun leven. Het boek biedt troost en (h)erkenning. Maar laat ook zien dat verdriet en perspectief, afscheid en nieuwe zingeving elkaar niet uitsluiten. Sterker nog het laat de lezer inzien dat in de diepste pijn, nieuwe vreugde verborgen kan liggen.
Je bent je kindje verloren…hoe nu verder? Een boek vol inzichten en tips die jou (en je naasten) verder brengen, Leonie Nuijen. Dit boek is een steun en gids voor ouders die het onbeschrijflijke verdriet ervaren van het verlies van een kindje. Het biedt inzichten, tips en praktische handvatten om om te gaan met de intense emoties en de rouw die bij zo’n verlies komen kijken. Leonie deelt haar eigen ervaringen en biedt herkenning voor ouders die zich vaak alleen voelen in hun verdriet. Het boek richt zich niet alleen op de ouders, maar ook op hun naasten, zodat zij beter begrijpen hoe ze steun kunnen bieden. Het bevat ook informatie over rouwverwerking, het omgaan met herinneringen en het vinden van een weg naar herstel. Het doel van het boek is om een gevoel van verbinding en hoop te bieden aan iedereen die met dit verlies te maken heeft. Het is een waardevolle bron voor iedereen die op zoek is naar steun en begeleiding in een van de moeilijkste periodes van hun leven.
Begeleiding van vrouwen met een miskraam, Mirjam van Kreij. Als een vrouw haar prille zwangerschap verliest, weet ze vaak niet hoe ze die ervaring goed kan verwerken. Dan heeft de verloskundige of echoscopist een belangrijke rol. Maar hoe begeleid je als hulpverlener de vrouwen met een miskraam of abortus ook goed op psychologisch emotioneel gebied?
Dit waardevolle boek kan je daarbij helpen, het staat vol met praktische tips, praktijkvoorbeelden, ervaringsverhalen, stappenplannen en checklists.
Als je een prille zwangerschap verliest, Bernard Spitz, Manu Keirse en Annemarie Vandermeulen. Bijna één op de vier zwangerschappen eindigt in een miskraam. De gevolgen hiervan worden vaak niet goed begrepen door anderen. Veel ouders vinden het moeilijk om met hun verlies om te gaan. Hoe rouw je om een kindje dat je nooit echt hebt gekend? En hoe ga je om met de angst dat het bij een volgende zwangerschap weer mis kan gaan? Dit bijzondere boek brengt de kennis van een vrouwenarts, een psycholoog en een sociaal verpleegkundige samen. Zij beantwoorden op een begrijpelijke manier alle medische en psychologische vragen die bij een miskraam komen kijken. Ook delen mensen hun verhaal die hun ongeboren kind hebben verloren. Hun ervaringen bieden herkenning, inzicht en steun voor anderen in dezelfde situatie.
Je kan tenminste zwanger worden. En wat nog meer niet (of wel) helpt na een miskraam, Nanette Poortinga. Ongeveer één op de vier vrouwen krijgt te maken met een miskraam. Toch wordt hier niet veel over gepraat. Nannette Poortinga is zo’n vrouw en zij doorbreekt het zwijgen. Ze geeft woorden aan dit onzichtbare verlies en deelt dingen die ze eigenlijk niet mag denken. Ze praat over schuldgevoel en irritatie naar vrouwen bij wie het wel makkelijk lukt om zwanger te worden en een gezond kind te krijgen. Ze uit haar frustratie over gynaecologen die niet goed helpen. En deelt het gevoel dat je hebt als je met lege handen staat. Dit boek gaat over hoe je met jezelf om kunt gaan als je je best doet, maar het niet lukt. Het leert je leven en lachen na een miskraam. Nannette zoekt naar hoop en humor en probeert rust te vinden door toe te geven dat het niet goed gaat.
Met lege handen, Marianne Cuisinier en Hetty Janssen. Dit boek gaat over de gevoelens en ervaringen van ouders die een miskraam hebben gehad of hun baby rond de geboorte hebben verloren. Hoe ga je om met het verlies als de baby, waar je zo naar uitkeek, er niet meer is? Wat voel je? Hoe kun je het verlies een plek geven? Hoe lang duurt het voordat je accepteert dat de baby er niet meer is? Kom je ooit echt over het verlies heen? Hoe reageren familie en vrienden op het verlies? Wat zeggen de artsen, verloskundigen en verpleegkundigen die je helpen? Wanneer kun je weer zwanger worden? Wat kun je doen als je het gevoel hebt dat je vastzit in je verdriet? Hoe gaat het met ouders die één baby van een tweeling verliezen? Deze en andere vragen worden in dit boek besproken. Er is ook een hoofdstuk over de medische kant van een zwangerschapsverlies. Het boek is gebaseerd op de ervaringen van honderden ouders die de afgelopen jaren een miskraam of het verlies van hun baby hebben meegemaakt. Het is bedoeld voor ouders die een baby hebben verloren, maar ook voor hun vrienden en familie, en voor hulpverleners.
Begeleiding na een afgebroken zwangerschap of abortus, Mirjam van Kreij. Waar help je vrouwen en partners echt mee? Wat kun je doen, ook als de abortus langer geleden was?
Hoe kun je als professional omgaan met dit gevoelige onderwerp? In Nederland zijn elk jaar 30.000 abortussen. In België 18.000. Een abortus kan veel impact hebben op de vrouw, haar relatie, haar werk, haar gezin, haar gezondheid. Ook jaren later nog. Door het grote taboe rond abortus is er veel verborgen verdriet. Als professional is het belangrijk om aandacht te hebben voor abortus en de impact die een afbreking ook later nog kan hebben. Dit boek biedt vele ervaringsverhalen, checklists en tips.
Stilgeboren – Een boek uit liefde geschreven voor Tom en Tim -, Desirée van Nieuwenhoven. Sommige boeken schrijf je niet met je hoofd, maar met je hart. Met tranen, met herinneringen, met liefde die nooit verdwijnt. Stilgeboren is zo’n boek. Toen mijn zoontjes Tom en Tim stil ter wereld kwamen, stond mijn wereld stil met hen. Wat overbleef was liefde. Onuitgesproken, onvoorwaardelijk, oneindig. In dit boek geef ik woorden aan wat vaak onzegbaar is. Aan de pijn van babyverlies, aan de liefde voor een kindje dat je nooit écht vasthoudt, en aan het leven dat daarna door moet – maar nooit meer hetzelfde is. Stilgeboren is geschreven voor ouders die hun kindje zijn verloren, voor hun omgeving, én voor professionals die willen leren begrijpen wat dit verlies met je doet. Het is een ode aan miskraamdochter Jasmijn en de stilgeboren Tom en Tim. En tegelijk een warm baken voor iedereen die zoekt naar erkenning, herkenning en heling. Je hoeft je kindje niet los te laten. Je mag leren het anders mee te dragen.
Sara en Liv, Suzan Hilhorst. Sara en Liv is een aangrijpend verhaal over de korte levens van twee zusjes en hoe hun dood het gezin heeft beïnvloed. Het is geschreven in een mooie, rustige stijl en vanuit het bijzondere perspectief van zowel de moeder als de kinderen. Suzan Hilhorst vertelt haar eigen verhaal. Sara en Liv is een indrukwekkend debuut over verlies, rouw, hoop en geluk, en vooral een eerbetoon aan het leven.
Liever bij mij, Irene van Wessel. Liever bij mij… vertelt het verhaal van 33 ouders en stellen die een kindje – soms meerdere kindjes- hebben verloren tijdens of na de zwangerschap. Ze namen niet alleen afscheid van hun baby, maar ook van alle dromen en wensen die ze voor hem of haar hadden. Sommige ouders moesten de moeilijke keuze maken om de zwangerschap te stoppen. Terwijl andere ouders plotseling te maken kregen met een stille echo. Er zijn ouders die hun baby dagen na de bevalling moesten loslaten, maar ook papa’s en mama’s die een ouder kindje onverwachts verloren. Hun verhalen zijn heel verschillend. Iedereen gaat op zijn eigen manier om met rouw. De gevoelens rondom het verlies zijn uniek, maar ze delen allemaal het gemis.
Mocht je boeken missen die op deze lijst moeten staan? laat het ons weten. We vullen de lijst graag aan.
