‘Mijn dochtertje was helemaal zindelijk, en nu kan ik soms wel drie keer op een dag haar verschonen…’ Met een diepe zucht neemt de moeder tegenover me plaats in de stoel.
We praten even over haar meisje. Hoe vlot ze met alles is. Hoe ze staat te popelen om naar de basisschool te gaan. Hoe ze al op jonge leeftijd niet onderdoet voor haar oudere broers en zussen. Een heerlijk, bruisend meisje. En nu dit. Ze begrijpt het niet.
Een tijdje geleden was ik op de school van haar zoon. Daar was een klasgenootje overleden en ik verzorgde als rouw- en verliesbegeleider er een ouderavond. Ik vertelde over rouwreacties bij kinderen. En dat, hoe jonger ze zijn, hoe meer het de taal van hun lijf is. Dat zette haar aan het denken. En nu zit ze hier.
‘Je denkt toch niet dat dit daarmee te maken heeft?’ vragend kijkt ze me aan. Ik laat haar iets vertellen over het afgelopen jaar. En hoor hoe de dood eerder al in hun leven kwam. Moeders oma overleed en ingewikkelde familieverhouding zorgde voor veel ruis rond het afscheid. Zoveel gedoe dat de jongste kinderen oma na haar overlijden niet meer hebben gezien en geen afscheid hebben kunnen nemen. Het was een intense en verdrietige periode geweest.
‘Wat zou haar lijf willen zeggen door haar plas niet meer op te houden?’ vraag ik haar.
Het heeft zo te maken met het niet meer onder controle hebben, ontdekken we. Geen controle. Ook niet over het leven. Want ‘ineens’ is oude oma weg. En blijkbaar kunnen ook jongetjes van 8 zomaar dood gaan… En mama? Ze was er nog wel. En zorgde ook nog goed voor haar. En toch voelde dit intense meisje met haar ‘voelsprieten’ dat er iets niet in orde was, voelde ze ook mama’s pijn en verdriet.
Een diepe zucht….
‘En wat nu?’
‘Kan je haar weer laten voelen dat het veilig is? Dat jullie er voor haar zijn. Niet alleen als ze er om vraagt, maar geef haar maar meer dan ze vraagt, ‘ is mijn advies. We bedenken samen momenten die ze daarvoor kan gebruiken in haar drukke gezin. En vertel dit ‘wijze’ meisje ook maar over wat er met oma is gebeurd. Laat haar maar zien hoe het afscheid was. Ga alsnog met haar naar de begraafplaats. Ze heeft het nodig om te begrijpen wat er is gebeurd.
Maar bovenal: erken richting haar dat het ook voor zo’n klein meisje een verdrietige en verwarrende periode was. Juist door daar taal aan te geven help je haar. Want ze kan al zoveel met haar hoofdje bedenken én ze is emotioneel nog maar zo’n jong meisje. Dan kan het niet anders of haar lijf gaat alarm slaan.
Met een paar boekentips en vooral ook het voornemen om tijd te geven aan haar kleine meisje, gaat ze de deur uit. De tijd en een beschikbare mama gaan haar dochtertje weer het vertrouwen geven dat de wereld veilig is en daarmee de controle weer wat voelbaarder. Vast. Daar vertrouw ik op.
Verliesjuf l leren voor het leven l
