Gevoelens van machteloosheid, woede, ontreddering. Een onvervulde kinderwens, een miskraam of een overleden (klein)kind. (Groot)ouders die dit meemaken kennen het gevoel. Onbegrip van je omgeving.
‘Gelukkig heb je nog andere (klein)kinderen’ ‘Zwanger worden is in ieder geval geen probleem’, Als je het loslaat, word je wel zwanger’, zulke opmerkingen, hoe goed ook bedoeld, wil je niet horen. Maar het gebeurt wel. Hoe reageer je als buitenwereld op een dergelijk verlies of proces? Bagatelliseren, ontkennen?
Dit artikel is voor de leesbaarheid geschreven in de hij-vorm. Waar hij/hem staat kan ook zij/ haar worden gelezen.
De impact van het verlies van een kind op het werk
Tijdens mijn werk als HR-adviseur ontmoette ik regelmatig medewerkers die niet spontaan in verwachting raakten, een miskraam hadden gehad of een (klein)kind hadden verloren. Ook ontmoette ik regelmatig medewerkers die fertiliteitsbehandelingen ondergingen of opnieuw zwanger waren na verlies van hun (ongeboren) kind. Ik merkte dat deze medewerkers vaak problemen kregen op gebied van hun welzijn, gezondheid en functioneren. Dit leidde niet zelden tot onnodig ziekteverzuim en/of arbeidsconflicten. Rouwen kost energie.
Ik praat uit ervaring
Door IVF heb ik drie kinderen gekregen waarvan de twee oudsten zijn overleden. Pure pech. Onze oudsten maken nog altijd deel uit van ons gezin. Hun urnen staan op een mooie plek in onze huiskamer. Zo zijn ze altijd bij ons. Wanneer iemand vraagt hoeveel kinderen ik heb, dan zeg ik “Drie, waarvan er twee zijn overleden”. Het antwoord voelt soms ongemakkelijk en doet soms pijn. Rouw verdwijnt niet. Het is altijd op de achtergrond aanwezig. Om onverwacht weer even langs te komen.
Steun vanuit de omgeving is onontbeerlijk tijdens je rouwproces
Ik heb zelf aan den lijve ondervonden wat het niet spontaan krijgen van een kind en het verlies van een kind werkelijk met je doet. De impact is enorm. Door deze ervaring kwam ik erachter dat steun van je omgeving, van je familie en vrienden, maar ook van je werkgever en collega’s onontbeerlijk is om weer op te kunnen krabbelen en weer als vanouds te kunnen functioneren.
Het verlies van je kind(je) zet je relaties onder druk
Verlies ontwricht je leven. Zeker wanneer er weinig begrip of steun is vanuit de omgeving. Relaties komen onder druk te staan. Iedereen heeft zijn eigen rouwproces. Juist dat eigen rouwproces kan zorgen voor frictie. Zo wilde ik graag praten terwijl mijn man zich terug trok op zijn kamer. Voor hem was het de manier om ermee om te gaan. Ik respecteerde dat.”
Het is niet altijd makkelijk om de steun en begrip te krijgen die je zoekt
Steun en begrip van de omgeving is zó belangrijk. Zonder steun en begrip van je omgeving, wordt rouwen een heel eenzaam proces. Het is soms lastig om de steun en begrip te krijgen die je zo verlangt. Door je verdriet reageer je anders dan normaal. En dat maakt het voor de omgeving lastig(er) met je om te gaan.
Het is voor de omgeving niet altijd makkelijk om de steun te bieden die je verlangt
Ook is het belangrijk om te beseffen dat de mensen in je omgeving je heel graag tot steun willen zijn, maar niet weten hoe. Zeggen met de beste bedoelingen de meest kwetsende opmerkingen. Met de beste intentie kwetsen ze je.
Door het verdriet reageer je anders dan normaal
Het inzicht dat het voor je omgeving ook lastig is om met jou om te gaan, helpt de relatie goed te houden. Net als snappen dat de ander iets met de beste intentie doet.
Verwachtingen komen niet overeen
Zo kregen wij na het verlies van onze kinderen conflicten met onze ouders. Zij reageerden anders dan wij van hen verwachtten. Het inzicht dat onze ouders worstelden met hun verdriet en hun rol als ouders, zorgden ervoor dat de relatie herstelde.
Mensen zijn er niet op uit om je te kwetsen
Ook tijdens de vruchtbaarheidsbehandelingen merkten we dat onze relaties met anderen onder druk kwamen te staan. Vrienden die ons uit de weggingen omdat zijzelf een kindje verwachtten. Bang om ons te kwetsen.
Het inzicht dat onze vrienden ons niet wilden beschermen tegen pijn, zorgden ervoor dat onze relatie herstelde.
Het taboe op de “dood” `zorgt voor vermijding en de persoon in kwestie
We moesten vakantiedagen opnemen voor bezoeken aan het ziekenhuis tijdens de vruchtbaarheidsbehandelingen.
En onze werkgevers en collega’s lieten verstek gaan bij de uitvaart omdat ze ervan uitgingen dat wij niet zaten te wachten op hun komst. Ook deed men alsof er niets was gebeurd toen wij ons werk weer gingen hervatten. Het hele onderwerp werd vermeden. Het inzicht dat onze werkgevers geen idee hadden, hoe ze ons konden steunen, maakten ons milder en minder onzeker.
Kennis vergroten – impact verkleinen
Herkenbaar? Hoe ging of ga jij om met situaties zoals hierboven beschreven? Laten we samen het taboe doorbreken? Zodat ouders, grootouders, broer(s) en zus(sen enzovoort zich minder eenzaam hoeven te voelen tijdens hun rouwproces. Zodat niemand zich meer ongemakkelijk hoeft te voelen en weet hoe hij een rouwende ouder, grootouder, broer, zus, leerling, medewerker kan steunen en helpen bij zijn rouwproces.
Beeldgebruik
